Bij een pleonasme wordt een begrip voor een deel herhaald. Daardoor bevat een zin meer woorden dan nodig is. In dit artikel krijg je uitleg over het pleonasme en lees je wanneer het fout is.
Het woord pleonasme is ontleend aan het Grieks. De oorspronkelijke betekenis ervan is overvloed. Als je tekst een pleonasme bevat, dan is er sprake van een overvloed van woorden. Door deze ‘woordballast’ weg te laten, kun je zinnen inkorten.
Een pleonasme herken je aan een bijvoeglijk naamwoord of een andere toevoeging. Als die dubbelop is, dan heb je te maken met een pleonasme. Een voorbeeld is *digitale app. De toevoeging digitale is overbodig, omdat digitale al in het woord app besloten ligt.
Voorbeelden
Hieronder staan zinnen met een pleonasme. Weet jij welke woorden je kunt weglaten?
Bekijk de voorbeelden:
- *Het kledingmerk had duizenden enthousiaste fans.
- *Een collega van het werk is daar ook op vakantie geweest.
- *Die succesvolle training wordt opnieuw herhaald.
- *Het ministerie heeft een vrouwelijke beleidsmedewerkster aangesteld.
- *Het ontslag werd vastgelegd in een wederzijdse overeenkomst.
In deze zinnen kun je de volgende woorden weglaten: enthousiaste, van het werk, opnieuw, vrouwelijke en wederzijdse. Deze woorden herhalen een ander begrip.
Stijlfiguur of stijlfout?
Een pleonasme kan zowel een stijlfiguur als een stijlfout zijn. Als stijlfiguur kan het iets benadrukken. Bijvoorbeeld als je het hebt over een jonge starter op de arbeidsmarkt. Een starter is iemand die net uit de schoolbanken komt, dus jonge ligt hierin al besloten. Maar met jonge kun je ook benadrukken dat iemand op heel jonge leeftijd de arbeidsmarkt betreedt. Een pleonasme is dus niet altijd fout.
In de meeste andere gevallen is een pleonasme een stijlfout. Dat betekent dat je deze woordballast het beste kunt weglaten. Dat geldt zeker voor zakelijke teksten. Daarbij zitten de meeste lezers niet te wachten op een overvloed van woorden.
Afbeelding gebruikt onder licentie van Shutterstock.com
