De aanspreekvormen u en jij leveren nogal eens verwarring op. Moet je de bezoekers van een website bijvoorbeeld met u of jij aanspreken? Lees hoe je een passende aanspreekvorm kiest.
U en jij behoren tot de tweede persoon enkelvoud. Deze woordjes gebruik je in verschillende gevallen. Als je iemand met u aanspreekt, dan kun je dit bijvoorbeeld doen om beleefdheid te tonen of afstand te creëren. Met jijen en jouen zorg je juist voor toenadering.
Niet iedereen wordt graag aangesproken met jij en jou. Veel (vooral oudere) taalgebruikers worden graag met u aangesproken, helemaal als dat gebeurt door een jonger iemand. Omdat niet altijd duidelijk is wat een passende aanspreekvorm is, kan dit zorgen voor verwarring.
Geschiedenis van u en jij
De verwarring rond u en jij is niet van alle tijden. Dat blijkt uit de Geschiedenis van het Nederlands van Marijke van der Wal en Cor van Bree. Volgens de auteurs heeft vroeger één aanspreekvorm voor de tweede persoon bestaan, zoals in het Engels. Eerst waren er de aanspreekvormen ghi en du, vergelijkbaar met u en jij. De laatste vorm verdween, waarna gij (onze eigen you) overbleef.
De huidige aanspreekvorm jij was de noordelijke variant van gij. Pas in de zeventiende eeuw deed de aanspreekvorm u zijn intrede. Deze is afkomstig uit de titel Uwe Edelheid, dat werd afgekort tot UE en uitgesproken als uwé. Daarbij werd de derde persoon gebruikt, wat blijkt uit het feit dat u heeft nog steeds mogelijk is. Tegenwoordig lees je ook u hebt (naar analogie van jij hebt).
Passende aanspreekvorm kiezen
Voor het kiezen van een passende aanspreekvorm bestaan geen waterdichte regels. De beste keuze hangt namelijk sterk af van de context. Een goed uitgangspunt kan in ieder geval zijn om bij nieuwe en formele contacten (zeker bij sollicitaties) altijd te beginnen met u, behalve wanneer dat vreemd in de oren klinkt. Je zult een kind bijvoorbeeld niet snel aanspreken met u.
Vaak krijg je snel genoeg te horen of je kunt overschakelen op jij. Als dat niet gebeurt, dan blijf je uiteraard gewoon u gebruiken. Daarnaast kan het soms juist de bedoeling zijn dat je u gebruikt. Vooral in zakelijke relaties wordt hiermee afstand gecreëerd. Dat is bijvoorbeeld het geval in de relatie tussen een arts en een patiënt. Beide partijen gebruiken dan vaak u.
U en jij in een mail of op een website
Online gebruik je vaak dezelfde aanspreekvormen. Als je iemand mailt die je niet kent, dan is de kans bijvoorbeeld groot dat je u zult gebruiken. Toch lijkt het erop dat contacten hier minder formeel verlopen. Op sociale media is het bijvoorbeeld vrij gebruikelijk om onbekenden aan te spreken met jij.
Op een website kun je kiezen voor de aanspreekvorm die het beste past bij jou en je doelgroep. Als je bedrijf bijvoorbeeld een informele cultuur heeft, dan kun je dat laten blijken door de bezoekers van je website aan te spreken met jij. Maar bij een oudere doelgroep kun je waarschijnlijk beter kiezen voor u.
Afbeelding gebruikt onder licentie van Shutterstock.com
